72 uur in Edinburgh

Toen de taxi de luchthaven verliet en Edinburgh binnenreed, kon ik niet opmaken waar de stad nu eigenlijk begon. We waren al veel te lang langs grauwe, grijzen blokken aan het rijden. Alle gebouwen hadden vuile ramen waarachter een onheilspellende leegte zich verschool.

‘Shit‘, dacht ik, ‘ik had toch echt wel voor Italië moeten gaan.’ De taxi stopte bij een mooi plein omringd door stokoude gevels. Enkele dronkaards riepen naar elkaar. Dit was duidelijk een permanente uitvalsbasis voor enkele verslaafde daklozen. Een gevoel van misplaatste schaamte: terwijl zij vechten voor hun bestaan; laden wij onze overvolle koffers uit een taxi en worden enkele seconden later al verwelkomd door de warmte van ons hotel.

Nee, Edinburgh was geen liefde op het eerste gezicht. Het was een beetje een ongemakkelijke rendez-vous met de realiteit. De gevolgen van het neoliberalisme, gemengd met de coronacrisis en Brexit. Veel miserie op straat en achter de winkelruiten. Maar tegelijk ook warme en hartelijke mensen. Kleine gelukjes verscholen achter mondmaskers en straathoeken. Een eindeloze reeks ontdekkingen.

Edinburgh, dat is voor mij een doorwinterde ziel. Een stad die veel ziet en meemaakt, maar waar je toch ook opgevangen wordt door de kleine gebaren van de ander. Zoals die ene vriend waarvan je eerst dacht dat het nooit zou klikken, maar waar je nu met plezier wekelijks mee afspreekt.

1. Wandelingen

Als kind staarde ik in het klaslokaal regelmatig naar de topografische landkaart van België. Ik vroeg me dan af waarom wij in godsnaam deel uitmaakten van ‘de Lage Landen’, aangezien er daar in het zuiden zo veel donkerrood en -bruin kleurde op die kaart. En hadden wij ook niet Beerzelberg en Heist-op-den-Berg in onze zeer dichte nabijheid?

Wel, kleine Anneke, ooit zal je naar Edinburgh gaan en inzien dat de persoon die die topografische kaart heeft ingekleurd ook maar ‘gewoon wat deed’. Edinburgh had even goed Edinberg of Edin-op-den-Berg kunnen heten. Van Edinburgh wordt gezegd dat het op zeven heuvels gebouwd is en dat zorgt voor enkele van de mooiste stadswandelingen die ik in het Verenigd Koninkrijk mocht meemaken.

Nog wat hulp nodig om in Edinburgh aan je 10.000 stappen en 100 verdiepingen te komen? Dan zet ik hier graag mijn vijf favoriete wandelingen op een rijtje:

Arthur’s Seat: allicht de meest bekende wandeling in Edinburgh en terecht. Tijdens de ‘beklimming’ van Arthur’s Seat vergeet je na vijf minuten al dat je je in één van Schotlands grootste steden bevindt. De natuur neemt je helemaal op en aan de top word je beloond met een prachtig 360° uitzicht.
Edinburgh Free Tour: wij hadden op onze allerlaatste dag Schotland nog wat tijd te veel en besloten dan maar mee te wandelen met een free tour. We hadden verwacht dat we niet veel nieuws meer zouden leren, maar we hadden een geweldig grappige gids en leerden tijdens deze tour eigenlijk het meest.
Calton Hill: Calton Hill is wat er zou gebeuren als iemand een heuvel aan mij zou geven. Heeft Calton Hill een gebouw dat weggelopen lijkt uit Griekenland? Ja. Heeft Calton Hill monument dat doet denken aan Italië? Ja. Heeft Calton Hill een hypermodern museum waar ze films spelen waar je geen snars van begrijpt? Ja. Met andere woorden: Calton Hill is een soort heuvel met verzamelwoede and I’m all for it.
Mercat Tours: Doomed, Dead and Buried: guilty pleasure van yours truly. De omschrijving luidt: ‘Haunted vaults. A sinister graveyard. Tales of torture, murder and hangings‘. Dat leest gewoon als een samenvatting van mijn Netflix-profiel, dus moest ik hier wel naartoe. En ja, ik vond het super. De fans van net iets minder macabere tours kunnen terecht bij hun andere tours. Je kan de vaults/closes ook op een kindvriendelijke manier zien via Real Mary King’s Close.
Old town stroll: en dan nog de beste tip om een stad te verkennen: gewoon rondwandelen waar je goesting je mee naartoe neemt.

Zot van wandelen en staat Schotland op je wishlist? Neem dan sowieso een kijkje op https://www.walkhighlands.co.uk/. Een superhandige site waar wij een groot deel van onze wandelingen gevonden hebben.

2. Musea

Aan het reizen op budget? Dan heeft Edinburgh een hoop musea in aanbieding, waarvan een groot deel volledig gratis bezocht kan worden. De musea in Edinburgh bieden voor elk wat wils, maar zelf vond ik de wetenschappelijke musea het meest interessant. Edinburgh heeft een cruciale rol gespeeld in de medische geschiedenis en ook in andere wetenschappelijke disciplines speelden de Schotten een hoofdrol.

Enkele van mijn absolute aanraders zijn:

Surgeons’ Hall Museums: Een absolute aanrader als je het belang van Edinburgh wilt begrijpen in de medische wereld. Wel niet voor tere zieltjes: het museum staat vol menselijke resten. Opnieuw: het zag eruit als een doorsnee Netflix-avond. Jonas werd onpasselijk na een uur, dus misschien best niet met (volwassen) kinderen doen.
National Museum of Scotland: Ik dacht kilts en doedelzakken, maar ik kreeg dinosaurussen, vliegtuigen en het enige echte Dolly the Sheep. Yup, Dolly, in een plexiglazen koepel. Meer argumenten moet je toch niet hebben om een museum te bezoeken? Oh ja, volledig gratis.
The Royal Yacht Britannia: Het is The Crown, maar dan op een boot. De laatste der Britse koninklijke jachten is momenteel een museum waar je schaamteloos kan binnenkijken in de koninklijke vertrekken.
The Scottish National Portrait Gallery: Zelfs als je geen fan bent van portretten, dan nog is dit museum omwille van z’n architectuur een absolute aanrader om te bezoeken. En opnieuw: volledig gratis.

3. Kastelen, paleizen en andere oude gebouwen

Je kan er eigenlijk niet naast kijken in het oude stadscentrum van Edinburgh. De Royal Mile verbindt de twee machtige gebouwen: Edinburgh Castle aan de ene kant en Palace of Holyroodhouse aan de andere. Tussen deze twee toeristische grootmachten ligt dus ‘de Royal Mile’, een omhoog kruipende straat die zowat alle highlights van Edinburgh bundelt.

Enkele must-see en do’s:

Edinburgh Castle: Een kasteel dat er amper als een kasteel uitziet. En dan moet je weten dat het enkele honderden jaren geleden al meer ‘kasteel-achtig’ gemaakt werd, omdat de toenmalige koningin er ook geen snars van begreep. Maar hoe je het ook draait of keert: deze monoliet domineert het stadsbeeld van Edinburgh.
Palace of Holyroodhouse and Holyrood Abbey: Oude appartementen, eindeloze tuinen en een abdij die er als een perfecte ruïne bij ligt. Alleen al voor dat laatste is een uitstap naar Holyroodhouse interessant. En je hebt er een mooi zicht op Arthur’s Seat.
Rosslyn Chapel: Toegegeven, dit is een beetje valsspelen, want Rosslyn Chapel ligt helemaal niet in Edinburgh, maar in het nabijgelegen – je raadt het nooit… – Roslin. Deze kapel was eigenlijk op sterven na dood tot-ie plots enorm populair werd door de (verfilmde) romans van Dan Brown. En analoog met ‘het boek was beter dan de film’, kan ik nu zeggen: de kapel was beter dan het boek.

Ga je redelijk wat monumenten bezoeken in Schotland? Dan is een Historic Environment Scotland Membership een interessante overweging. Wij kochten elk een jaarabonnement en kregen zo toegang tot Edinburgh Castle en tal van andere sites.

4. And everything nice

En dan de eigenlijke reden om verliefd te worden op Edinburgh: alles wat zich in de marge afspeelt van het toeristische geweld. Enkele van mijn favoriete off-the-beaten track ervaringen in de Schotse hoofdstad:

Dishoom Edinburgh: Hallelujah, God leeft en hij staat in de keuken van Dishoom. Dishoom is een erg gekende keten van Indische restaurants in het Verenigd Koninkrijk – en met reden. Het is zo fucking lekker dat je zelfs je hyperkinetische, bemoeizieke ober er met plezier bijneemt. Sommige mensen eten nu eenmaal graag veel, James, oké?
The Department of Magic: Een Harry Potter-themed escape room in het geboorteland van JK Rowling herself? Ik koos ervoor de duistere kant in mezelf naar boven te laten komen en schreef ons in voor de Dark Lord Resurrection, waarbij we Voldemort terug tot leven moesten wekken. Spoiler alert: het is ons gelukt, dus alle miserie van de wereld is sowieso onze schuld. Mea culpa.
Verkeerskegels en standbeelden: het begon blijkbaar allemaal bij één beeld, maar toen wij er waren had zowat elk standbeeld een verkeerskegel op z’n kop staan. Zelfs telefooncellen hadden verkeerskegels op hun dak. Hulde aan de helden die hiermee sowieso elke zatte vrijdagavond bezig zijn.
Begraafplaatsen: Edinburgh heeft echt awesome begraafplaatsen en de plaatselijke jeugd is het met mij eens, want die zitten daar ’s avonds te konkelfoezen alsof ze niet omringd zijn door zerken, maar door feeërieke bossen. Dus of je nu zoals mij gewoon raar bent, of zoals de Schotse jeugd ook gewoon raar bent: alle soorten raar kunnen hun ding vinden op Greyfriars Kirkyard, Calton Burying Grounds of Canongate Kirkyard.