Ruïnejacht in Schotland

Sommige mensen gaan naar Schotland om Nessie te zoeken, andere mensen gaan er naartoe om whiskey te proeven en ik, ik ging naar Schotland om ruïnes te spotten. De ruïnes in Schotland leken alles te hebben waar mijn hart sneller van slaat: een gebrek aan daken, een overvloed aan zerken en vaak dramatische/idyllische liggingen. Of om het in de taal van 2021 te zeggen: Instashoot material.

De koe bij de horens vatten is zowat mijn levensmotto, dus zodra we onze motorhome huurden, reden we onmiddellijk naar de Scottish Borders. Zoals de naam doet vermoeden, grenst dit gebied aan Engeland en deze streek is het mekka voor ruïnejagers. Vier van de meest bekende abdijruïnes zijn in deze streek gelegen: Jedburgh Abbey, Kelso Abbey, Dryburgh Abbey en Melrose Abbey.

1. Jedburgh Abbey

Eén van de vier Border-abdijen die gebouwd is in de jaren 1100. Jedburgh Abbey kenmerkt zich door z’n mix van Romaneske en vroeg-Gothische architectuur. Het is ook één van de grootste abdijen. Dat moet een tegenvaller geweest zijn voor de persoon die de abdij moest omringen met Heras-hekken. Het moet wel een meevaller zijn voor de aandeelhouders van Heras.

Nu, toegegeven, we hadden op voorhand wel al wat opzoekingswerk gedaan. Alle abdijen maakten deel uit van het Historic Environment Scotland Membership dat we waren aangegaan en op die site was al duidelijk dat de abdij gesloten was wegens ‘maintenance’. Maar als dwaze ziel begreep ik niet goed hoe je in godsnaam een ruïne kan sluiten. Blijkbaar heb je er alleen een groepsaankoop hekken voor nodig.

2. Dryburgh Abbey

Dryburgh Abbey is bekend omwille van z’n afwijkende kleur (rozig) en omdat Sir Walter Scott er begraven zou zijn. Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat ik de naam van Sir Walter Scott ben tegengekomen op élke begraafplaats in Schotland.

Ook hier konden we absoluut niet bij de ruïne komen, maar de gronden rond de abdij waren wel opnieuw opengesteld. Heb ik mij urenlang bezig gehouden met alle graven en zerken te lezen? Misschien wel.

3. Kelso Abbey

Ja, mannekes, Kelso Abbey was volgens Historic Environment Scotland nog geslotener dan gesloten. Really, bij bovenstaande abdijen stond er op de website nog te lezen dat ze partieel open waren, maar Kelso Abbey – daar hadden ze 1000x het woord ‘closed’ neergepend. We hebben besloten de omweg niet te maken.

Maar ooit zal ik Kelso Abbey zien. Van dichtbij. En met mijn vettige pollen alles betasten, uit wraak.

4. Melrose Abbey

De derde abdij volledig omringd door hekken heet Melrose Abbey. Alles draait hier rond het hart van Robert the Bruce dat hier begraven zou liggen. Het duurde eeuwen voor we een steen vonden die hiernaar verwees. Wij maar zoeken tussen alle authentieke graven, maar blijkbaar ligt-ie onder een splinternieuwe steen op weg naar het toilet. Trek zelf maar je conclusies, Robert.

5. St. Andrews Cathedral

Had ik voor onze reis naar Schotland een Excel aangemaakt met daarin honderden lijnen aan bezienswaardigheden gekoppeld aan prioriteiten? Ja, dat had ik. In de Excel stond ook te lezen dat St. Andrews Cathedral de prioriteit ‘blocking’ had gekregen.

Bon, dit zou dus mijn hoogtepunt worden in Schotland, maar alle hekken hingen vol waarschuwingen en waren vakkundig op slot. Hier hadden ze ook werk gemaakt van twee soorten hekken: hoge hekken en dranghekken.

Ik heb wel één foto waar de hekken redelijk verdoezeld zijn.

6. Dunfermline Abbey en Palace

Waar alle hekken in St. Andrews nog ferm op slot waren, hadden ze in Dunfermline één hekje vergeten op slot te doen. Bon, yours truly stond onmiddellijk achter het hek een fotoshoot te organiseren. Jonas was not amused en dus ging ik maar met hangende pootjes terug naar de niet-criminele wereld. Ik las ooit dat als de poort/deur niet op slot is, dat er dan ook geen misdaad begaan kan worden.

Mogelijks heb ik dat helemaal niet gelezen, maar gewoon uitgevonden om mijn nieuwsgierigheid goed te praten. Alleszins: in Dunfermline hadden we al meer geluk. De abdij was open, dat ene poortje was ook open en enkel (de rest van) het paleis was dus gesloten.

7. Elgin Cathedral

Hier begonnen we van tactiek te veranderen. In plaats van toch naar gesloten monumenten te gaan, gingen we bewust op zoek naar een ruïne met WOW-factor die als ‘open’ aangeduid stond op de website van Historic Environment Scotland. En zo belandden we bij de wondermooie Elgin Cathedral.

Eindelijk een monument dat we van A tot Z zouden kunnen bekijken. We wandelen door de gigantische toegangspoort en zien daar loodrecht voor ons: een stelling. Ik begin hier toch wel een constante te zien.

8. St Mary’s Chapel, Crosskirk

Bon, dan gooien we het maar over een compleet andere boeg en laten we de kathedralen, abdijen en paleizen maar achter ons.

En dat blijkt een succes te zijn: we arriveren bij St. Mary’s Chapel. Bij aankomst komen we aan op de oprit van een schapenboer, waar twee kleine parkeerplaatsen gereserveerd zijn voor bezoekers van de kapel. We worden omringd door onheilspellende kliffen. ‘k Moet zeggen dat dit één van de mooiste korte wandelingen was die we in Schotland gemaakt hebben: onderweg naar St. Mary’s Chapel kwamen we nog een verlaten boerderij tegen, vlak bij het water.

St. Mary’s Chapel lag er compleet verlaten bij en zorgde voor een vreemd zicht. De ruïne van een mini-kapel uit 1100, omringd door graven uit de 18e en 19e eeuw en dan op de achtergrond spiksplinternieuwe windmolens. ‘k Moet zeggen dat zoveel eclecticisme mij enorm ontroerd.

9. Old Wick Castle

Castle of Old Wick staat statig boven een klif. Van het kasteel zelf blijft niet veel meer over, maar wat moet dit een prachtig kasteel en locatie geweest zijn.

Fijn detail: wanneer we rond het kasteel wandelden, zagen we dat de binnenkant van het kasteel bestaat uit… Je raadt het nooit… een gigantische stelling.

10. Holyrood Abbey

Holyrood Abbey met Arthur’s Seat op de achtergrond

Holyrood Abbey ligt bij Palace of Holyroodhouse in hartje Edinburgh. Op de achtergrond ligt Arthur’s Seat en in de verte kan je Edinburgh Castle in de hoogte zien liggen. Je vergeet hier dat je in het midden van een drukke stad bent. Absolute aanrader als je in Edinburgh bent… en… op onze trip de enige abdij waar geen stelling of omheining te bespeuren was.

11. Ardvreck Castle

Ardvreck Castle ligt naast een superpopulaire route (A387) bij Loch Asynt. Dit maakt het één van de meest toegankelijke ruïnes van Schotland. En toegegeven: het is een pareltje. Vlak bij het water, omringd door groene bergen en andere ruïnes.

In tegenstelling tot een hoop andere kastelen (waar er in Schotland 948748398 van zijn) is dit kasteel ‘slechts’ een scheduled monument, waardoor het minder afgeschermd is. Voordeel is dat het er allemaal heel natuurlijk uit ziet; nadeel is dat er elke vijf minuten een andere toerist op de ruïne klimt. Mijn kristallen bol voorspelt dat deze ruïne binnen de kortste keren toch omheind zal worden of zal instorten.

12. En eindeloos veel meer…

Schotland is een droom voor ruïnejagers… Er zijn oneindig veel achtergelaten boerderijen en huizen. Door de godsdienstoorlogen zijn er ook heel veel gebedshuizen die enkele eeuwen geleden verlaten werden.

Dus: ondanks de vele hekken, stellingen en gesloten poorten hebben we geen enkele traan moeten laten: er was meer dan genoeg te zien. En vaak waren de ruïnes die meer off the beaten track waren dubbel de moeite.